not published as printed media. This paper should be referenced as:
Wolff, D., Merkel-Wallner, G. & G. Degen (2008): Raubfliegen (Diptera, Asilidae) aus Deutschland, Online-Nachweise V. - Online in Internet: URL: http://www.asilidae.de/privathp/papers/asil2007.htm [download: ##.##.####].(please add date of download).
[back]

Raubfliegen (Diptera, Asilidae) aus Deutschland,

Online-Nachweise V

von

Danny Wolff, Gisela Merkel-Wallner, Günter Degen

 

Abstract: The data of 859 German records of 45 robberfly species is presented. The records are on the one hand specimens deposited in the author's collections and on the other hand numerous photographs of robberflies posted in various internet forums.

Key-words: Diptera, Asilidae, Germany, faunistics

Zusammenfassung: Die Funddaten von 859 aus Deutschland stammender Belege von 45 Raubfliegenarten werden mitgeteilt. Hierbei handelt es sich zum einen um Belegexemplare aus den Sammlungen der Autoren, zum anderen werden die Aufnahmedaten zahlreicher Raubfliegen-Makrofotos aus verschiedenen Internet-Foren berücksichtigt.

1. Einleitung

Mit diesem Aufsatz soll die 2002 begonnene Reihe kleinerer Internet-Veröffentlichungen über aktuelle Nachweise von Raubfliegen aus Deutschland fortgesetzt werden (Wolff 2002, Wolff & Degen 2003, Wolff & Jacobs 2004). Die Intention dieser Reihe von Internet-Aufsätzen wurde in Wolff 2002 beschrieben.

Erneut wurden mit Zustimmung der jeweiligen Fotografen auch die Aufnahmedaten zahlreicher Raubfliegen-Makrofotografien in verschiedenen Internet-Foren ausgewertet und berücksichtigt. In erstaunlich vielen Fällen ließen sich die Arten anhand des jeweiligen Fotos zweifelsfrei bestimmen, vorausgesetzt, die Fotos wiesen eine ausreichende Schärfe und den richtigen Aufnahmewinkel auf, so dass die für die Bestimmung relevanten Merkmale gut zu sehen waren. Bei manchen Arten ging das nur bei Aufnahmen von Männchen (z.B. Neoitamus sp.), bei anderen Arten sind hingegen nur die Weibchen zweifelsfrei zu bestimmen (z.B. Eutolmus rufibarbis). Beispielhaft seien hier als Internet-Foren www.entomologie.de, www.insektenfotos.de und www.nafoku.de genannt. Von hervorragender Qualität sind jedoch in der Regel die Fotos in den Foren www.fotocommunity.de und www.naturfotografen-forum.de.

2. Material und Methode

Berücksichtigt wurden die aus Deutschland stammenden Belege in den Sammlungen der Autoren, sofern sie nicht bereits veröffentlicht wurden (u.a. Wolff 2000, Wolff 2002, Wolff & Degen 2003) oder für eine separate Veröffentlichung vorgesehen sind (Tiere aus der Lüneburger Heide in der Sammlung Wolff).

Für die Bestimmung wurde der Fotoatlas und Bestimmungsschlüssel von Geller-Grimm (2003) herangezogen. Die Belege aus den Sammlungen der Autoren wurden von den jeweiligen Autoren bestimmt (die Exemplare der Sammlung Merkel-Wallner wurden teilweise durch den Erstautor nachbestimmt), bei allen anderen Exemplaren bzw. Fotobelegen wurde, soweit nicht anders angegeben, die Bestimmung vom Erstautor vorgenommen. Die Nomenklatur folgt der Checkliste der Fliegen Deutschlands (Geller-Grimm, 1999).

Zur besseren Zuordnung wurden die Fundorte nach Bundesländern sortiert. Hierbei wurden die vom Bundesamt für Naturschutz eingeführten Abkürzungen verwendet:

BB - Brandenburg, BE - Berlin, BW - Baden-Württemberg,
BY - Bayern, HB - Bremen, HE - Hessen,
HH - Hamburg, MV - Mecklenburg-Vorpommern, NI - Niedersachsen,
NW - Nordrhein-Westfalen, RP - Rheinland-Pfalz, SH - Schleswig-Holstein,
SL - Saarland, SN - Sachsen, ST - Sachsen-Anhalt,
TH - Thüringen    

 

Die Mitteilung der Funddaten folgt folgendem Schema: 1. Bundesland, 2. Sammlung/Fotograf (FB bedeutet hierbei Fotobeleg), 3. Anzahl der Männchen / Weibchen, 4. Funddatum, 5. Fundort.

Zur Lokalisierung der Fundorte werden die Nachweise den jeweiligen Messtischblättern (Topographische Karte 1 : 25.000) zugeordnet. Wie für die Faunistik in Deutschland allgemein gebräuchlich, hat sich dieses Bezugssystem auch in der Entomofaunistik bewährt und findet daher auch beim "Verbreitungsatlas der Raubfliegen Deutschlands" seine Anwendung. Bei der Zuordnung wurde in Kauf genommen, dass der Fundort nicht immer eindeutig zugeordnet werden konnte, insbesondere wenn sich die auf den Etiketten angegebene Ortsangabe über zwei oder mehrere Messtischblätter erstreckt. In diesen Fällen wurde der Fundort dem Messtischblatt mit dem größten Flächenanteil zugeordnet. Die hieraus resultierende Ungenauigkeit kann bei dem Maßstab, der einem Verbreitungsatlas für Deutschland zu Grunde gelegt werden muss, vernachlässigt werden.

Aarbergen-Hausen - 5714; Adelheidsdorf - 3426; Alterfrade - 1927; Altvogtsburg am Kaiserstuhl - 7912; Amberg, Kümmersbruck - 6537; Bad Kötzting - 6843; Bad Kötzting, Eschlsaign - 6843; Bad Kötzting, Gruber Wald - 6843; Bad Kötzting, Reitenberg - 6843; Bad Kötzting, Reiterberg Wald - 6843; Bad Kötzting, Steinbühl - 6843; Bad Kötzting, Wasserschutzgebiet Ried - 6843; Bad Kötzting, Wurzer Berg - 6843; Bad Muskau - 4454; Bad Salzungen, Pleß - 5227; Badberg am Kaiserstuhl - 7912; Bayrisch Eisenstein, Zwercheck - 6845; Berlin, Forst Grünau, Jagen 39/40 - 3647; Berlin, Johannisthal - 3547; Berlin, Rudow - 3546; Berlin, Steglitz - 3546; Berlin, Südgelände - 3546; Berlin-Johannisthal, Königsheide, Biegung des Hauptwegs ca. 100m N Wasserwerk - 3547; Bielefeld-Jöllenbeck - 3917; Bocholt (Ost) - 4105; Bocholt, Fachhochschule - 4105; Bocholt, Münsterstraße - 4105; Bocholt, Vardingholter Straße - 4105; Böel - 1324; Bötzingen - 7912; Bogen, Bogenberg - 7042; Bogen, Perasdorf, Mühlbogen - 7042; Bonn, Ippendorf - 5308; Bonn, Melbwald - 5308; Bonn-Beuel, Rheinufer - 5208; Borgholzhausen - 3815; Bornhöved - 1927; Bremen, Werderland - 2817; Burgdorf bei Hannover, Zewe-Teich - 3526; Celle - 3326; Cham Ost, Drathinsel bei Arnschwang - 6742; Cham Ost, Neumühlener Weiher - 6742; Cham West, STOUEPL Roding - 6741; Chemnitz - 5143; Chemnitz, Zeisigwald - 5143; Colbitz-Letzlinger Heide - 3535; Crailsheim - 6826; Dannstadt-Schauernheim, Nähe Segelflugplatz - 6515; Donaustauf, Unterlichtenwald Otterbachtal - 6939; Donauwörth - 7230; Drahendorf - 3751; Düsseldorf, Urdenbacher Kämpe - 4807; Duisburg - 4506; Ebern - 5930; Emsdettener Venn - 3810; Ering am Inn - 7744; Erlangen - 6332; Fellbach, Kappelberg - 7121; Fischbeker Heide - 2524; Flechtinger Höhenzug östlich von Bülstringen - 3633; Flensburg - 1222; Frankfurt am Main, Flughafen, Neuwegschneise [Sand-Heide] - 5917; Freyung, Dachswiese am Brotjacklriegel - 7145; Fußhölle (Eifel, bei Engeln nahe Kempenich) - 5508; Geiselhöring, Rainer Wald, Querweg Nord - 7040; Geiselhöring, Sallach Ost - 7140; Gelsenkirchen, Zeche Alma - 4408; Glauchau - 5141; Griesheim bei Darmstadt - 6117; Gusenburg - 6307; Halberg bei Neumorschen - 4923; Hambühren - 3325; Hamburg, Außenmühlenteich - 2525; Hamburg, Bergedorf - 2527; Hamdorf - 2027; Hamminkeln, Stadtteilgrenze zu Mehrhoog - 4205; Hattersheim, Ortsteil Okriftel - 5916; Heeseberg bei Watenstedt - 3931; Heinebach - 4923; Helgoland, Düne - 1813; Herzebrock - 4015; Hillerse - 3528; Hof Largesberg - 4923; Hohne - 3428; Hohnhorst - 3227; Huntlosen - 3015; Kaiserslautern - 6512; Kaiserslautern, Trippstadt - 6612; Kaiserstuhl, Vogelsangpass - 7912; Kaltenborn - 5227; Kerpen bei Köln - 5106; Knüllwald - 4923; Konnefeld - 4923; Lampertheim, Ortsteil Hofheim/Ried - 6316; Landshut, Isarauen - 7438; Langenfeld - 5227; Leiferde - 3528; Ludwigshafen, Ruchheim - 6515; Mainz - 6015; Marbostel - 3125; Merzenich, Bahnstrecke zwischen Merzenich und Buir - 5105; Miltach, Gradis - 6842; Miltach, Riesel - 6842; Mölln - 2330; Moos, Sammerner Heide - 7243; Moosbach, Kohlbuch - 6440; Moosbach, Mitterberg, Maschenweiher - 6440; München, Allach an der Würm - 7834; Münster, Parkstetten - 7041; Murnauer Moos - 8333; Nabburg, Stelzlmühle, Stelzmühlbach - 6539; Nationalpark Bayrischer Wald, Albechtschachten - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Böhmweg östlich Waldhäuser - 7047; Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_2 [Malaisefalle, 740 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_8 [Malaisefalle, 783 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_34 [Malaisefalle, 819 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_52 [Malaisefalle, 945 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_61 [Malaisefalle, 1215 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_9 [Malaisefalle, 848 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_23 [Malaisefalle, 827 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_41 [Malaisefalle, 987 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_48 [Malaisefalle, 1039 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_49 [Malaisefalle, 1060 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_65 [Malaisefalle, 1352 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_71 [Malaisefalle, 1334 m ü NN] - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_3 [Malaisefalle, 660 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5 [Malaisefalle, 674 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_30 [Malaisefalle, 995 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_32 [Malaisefalle, 1047 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_50 [Malaisefalle, 1182 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_55 [Malaisefalle, 1252 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_9 [Malaisefalle, 715 m ü NN] - 6945; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_39 [Malaisefalle, 767 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_51 [Malaisefalle, 1007 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_54 [Malaisefalle, 1108 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayerischer Wald, Fundort T4_59 [Malaisefalle, 1151 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_64 [Malaisefalle, 1137 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, T4_70 [Malaisefalle, 1197 m ü NN] - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_81 [Malaisefalle, 1319 m ü NN] - 6845;Nationalpark Bayrischer Wald, Großer Filz - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfeld - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Lusen/Simandlruck - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Ruckowitz-Schachten - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Schachten und Filze - 6946; Nationalpark Bayrischer Wald, Schachtenhäng - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Stangenfilz - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Tiefer Tobel - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Tiergarten - 7146; Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighöhe - 6845; Nationalpark Bayrischer Wald, Waldhausreibe - 7046; Nationalpark Bayrischer Wald, Watzlik-Hain - 6845; Neukirchen, Balbini, Losenried, Schluderbühl - 6740; Neukirchen, Brünst - 6743; Neukirchen, Hochweg - 6743; Neukirchen-Balbini, Abzw. Fronau - 6740; Neumorschen, Fuldaaue - 4923; Norderstedt - 2226; NSG "Wachendorfer Wachholderhain" bei Lingen - 3409; NSG Elmpter Schwalmbruch - 4702; NSG Porphyrlandschaft bei Gimritz - 4437; NSG Wahner Heide - 5108; NSG Weilbacher Kiesgruben - 5916; Obernzell, Hanzing - 7447; Oberried, Erlenbacher Hütte - 8013; Oberviechtach, Dieterskirchen - 6540; Ohligser Heide - 4807; Osnabrück, West - 3713; Osterhofen, Gundelau - 7244; Parkstein - 6238; Pfaffenweiher bei Oberspeltach - 6825; Plattling, Pankofener Mühle - 7243; Regen, LBV-Fläche Ritzmeiersäge - 7144; Rheinaue in der Nähe von Taubergießen am Europapark Rust - 7712; Rheinstetten - 7015; Rittsteig, Haibühl, Reitbach - 6744; Rittsteig, Ossermoor - 6744; Rötz, Camp Reed - 6641; Rötz, Schönt. Tannenbach - 6641; Rosenau bei Moosburg - 7537; Rostock, Warnow [Sanddamm] - 1938; Schavener Heide zwischen Mechernich, Satzvey, Schaven und Obergarzem - 5306; Scheibenhardt - 7016; Schierke, Brocken - 4229; Schönhausen (Elbe) - 3438; Schongau, Apfeldorf - 8131; Schwandorf, Schwarzenfeld, Nasbauen - 6638; Seewald-Besenfeld - 7416; Selmsdorf - 2131; Siegen-Gosenbach - 5113; Springe, Alferde - 3824; St. Englmar, Igleinsberg Steinbruch - 6942; Stiftungsland Weiche - 1222; STOÜPL Pocking - 7645; Tännesberg, Bursweiher, Autobahnfläche - 6440; Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche - 6440; Tännesberg, Großbühl - 6440; Tännesberg, Karlhof - 6439; Tännesberg, Pilchau - 6440; Tännesberg, SAD 35 - 6439; Tännesberg, Voitsberg - 6439; Tännesberg, Voitsberg, Kainzbach - 6439; Tännesberg, Waldmoor - 6440; Tensfeld - 1927; Teverener Heide - 5002; Thranenweiher im Hunsrück - 6208; TrÜPl Bergen - 3125; TÜP Haltern-Borkenberge - 4209; Unseburg - 4035; Unterer Knappensee bei Utphe - 5519; Vellberg-Großaltdorf - 6825; Viechtach, Lammerbach - 6843; Vohenstrauß, Reinhardsrieth - 6340; Vollbüttel - 3528; Waldmünchen, Gleißenberg - 6642; Waren (Müritz) - 2442; Wesel, Heide - 4305; Westerkappeln, Sundermannsee [Sandgrube] - 3613; Wietze, Ölberg - 3324; Wintermoor - 2824;

3. Ergebnisse

Aneomochtherus flavicornis (Ruthe, 1831)

BW: (FB Krumm) 1/0 21.7.2007, Kaiserstuhl, Vogelsangpass;

Antipalus varipes (Meigen, 1820)

BE: (FB Altenkamp) 0/1 5.8.2007, Berlin, Forst Grünau, Jagen 39/40;

Asilus crabroniformis Linnaeus, 1758

HE: (FB Sacher) 0/1 18.8.2007, Unterer Knappensee bei Utphe; SH: (FB Goetz) 0/1 31.7.2007, Tensfeld ["Gesichtet hab ich sie in einem ehemaligen Kiesabbaugebiet mit teilweise noch sehr sandigen Bereichen. Die nächste Kuhweide liegt etwa 200m entfernt (Pferdegewieher höre ich hin und wieder auch). Es laufen dort aber auch relativ viele Rehe und Hasen herum."];

Choerades fimbriata (Meigen, 1820)

HE: (Wolff) 1/0 3.3.2007 (ex pupa; Zimmerzucht), Griesheim bei Darmstadt, [leg. Knoth; Das Exemplar wurde im Oktober 2006 als Larve oder Puppe offenbar unbeabsichtigt mit weißfaulem Buchen- und Eichenholz eingetragen, das zur Zucht von Phalacrognathus muelleri (austral. Lucanide) verwendet wurde.]

Choerades fuliginosa (Panzer, 1798)

RP: (FB Blatt) 1/0 5.8.2006, Gusenburg im Hunsrück [Geller-Grimm vid.];

Choerades rufipes (Fallen, 1814)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 23.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. Ende Juni 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Tiergarten; 1 Ex. 20.7.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 4 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5;

Cyrtopogon lateralis (Fallen, 1814)

BY: (Merkel-Wallner) 33 Ex. 3.7.1998, 3 Ex. 23.7.1998, 4 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Mitte Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 1 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. Ende Juni 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Waldhausreibe; 2 Ex. Anfang Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_61; 1 Ex. 4.7.2006, Regen, LBV-Fl. Ritzmeiersäge; 1 Ex. 28.6.2003, Schongau, Apfeldorf; 1 Ex. 26.7.2006, Kötzting, Reiterberg Wald;

Cyrtopogon maculipennis (Meigen, 1820)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5; 1/0 15.5. - 29.5.2007, Nationalpark Bayerischer Wald, Standort T4_59, Fichtenforst; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_81;

Dasypogon diadema (Fabricius, 1781)

BE: (FB Keller) 1/0 10.6.2007, Berlin, Südgelände;

Didysmachus picipes (Meigen, 1820)

BW: (FB Volkmann) 0/1 1.7.2007, Oberried, Erlenbacher Hütte [ca. 1000 m Höhe über NN]; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 10.5.2003, Moos, Sammener Heide; 2 Ex. 10.6.1998, 4 Ex. 3.7.1998, 1 Ex. 23.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Mitte Juni 2000, Nationalpark Bayrischer Wald, Lusen/Simandlruck; 1 Ex. 3.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. Mitte Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Stangenfilz; 1 Ex. 10.6.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Tiefer Tobel; 1 Ex. 19.5.2007, Geiselhöring, Rainer Wald, Querweg Nord; 1 Ex. 11.6.1997, Bad Kötzting, Steinbühl [Waldrand]; 1 Ex. 15.6.2002, Bad Kötzting, Wasserschutzgebiet Ried; 1 Ex. 15.6.2002, Miltach, Gradis; 1 Ex. 26.6.2004, Neukirchen-Balbini, Losenried, Schluderbühl; 1 Ex. 28.6.2005, Moosbach, Kohlbuch [Weide]; 1 Ex. 14.7.2005, Moosbach, Mitterberg, Maschenweiher; 1 Ex. 20.6.2001, Tännesberg, Bursweiher, Autobahnfläche; 1 Ex. 27.6.2006, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche; 1 Ex. Tännesberg, Großbühl; 1 Ex. 14.6.2006, Tännesberg, Pilchau; 1 Ex. 2.7.1999, 1 Ex. 14.6.2000, 1 Ex. 4.7.2001, Tännesberg, Karlhof; 2 Ex. 13.6.2001, 1 Ex. 13.7.1999, 1 Ex. 12.7.2005, Tännesberg, Voitsberg; 1 Ex. 14.6.2000, Tännesberg, Voitsberg, Kainzbach; 1 Ex. 27.6.2006, Tännesberg, Waldmoor; HE: (Wolff) 0/1 16.6.2007, Heinebach;TH: (FB Trautwein) 0/1 27.5.2007, Bad Salzungen, Pleß; 0/1 6.6.2007, Kaltenborn;

Dioctria atricapilla Meigen, 1804

BW: (FB Krumm) 1/0 29.4.2007, Bötzingen; BY: (FB Deible) 0/1 8.6.2006, Donauwörth; (FB Fröhler) 1/1 10.6.2007, Rosenau bei Moosburg; (FB Zweckerl) 0/1 20.5.2007, München, Allach an der Würm; (Merkel-Wallner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_71; 5 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5; 1 Ex. 24.5.1993, 1 Ex. 25.5.1993, Landshut, Isarauen; 2 Ex. 12.6.2004, STOÜPl Pocking; 1 Ex. 17.5.2004, Geiselhöring, Sallach Ost; 1 Ex. 15.6.2004, Waldmünchen, Gleißenberg; 1 Ex. 13.6.2002, Moosbach, Mitterberg, Maschenweiher; 1 Ex. 26.5.1999, 2 Ex. 16.5.2000, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche; 1 Ex. 2.6.2005, Tännesberg, Großbühl, [Hecken]; 1 Ex. 14.6.2006, Tännesberg, Pilchau; 2 Ex. 2.6.2005, 1 Ex. 14.6.2005, Tännesberg, Voitsberg [1 Ex. Waldrand, 2 Ex. Weide]; 1 Ex. 4.6.1998, Vohenstrauß, Reinhardsrieth; HB: (FB Kalle) 1/1 (Kopula) 9.6.2005, Bremen, Werderland; HE: (FB Flörchinger) 1/0 3.6.2007, Lampertheim, Ortsteil Hofheim/Ried; HH: (FB Mohr) 1/0 6.6.2007, Hamburg, Außenmühlenteich; MV: (FB Schäfer) 0/1 5.5.2007, Selmsdorf; NI: (FB Gerken) 1/1 6.6.2007, Hohne [Sandgrube]; (FB Kämper) 0/1 26.5.2007, 1/0 3.6.2007, Springe, Alferde; (FB Schirbort) 0/1 25.5.2007, Burgdorf bei Hannover, Zewe-Teich; NW: (FB Budke) 0/1 7.6.2007, Hamminkeln, Stadtteilgrenze zu Mehrhoog; (FB Fisser) 1/0 11.6.2007, Bocholt, Münsterstraße; (FB Gebel) 1/0 1.6.2007, Wesel, Heide; (FB Kammel) 1/0 4.6.2007, Düsseldorf, Urdenbacher Kämpe; (FB Peters) 1/0 13.5.2007, Borgholzhausen; (FB Käufler) 1/0 31.5.2007, Merzenich, Bahnstrecke zwischen Merzenich und Buir; (FB Schiebek) 1/0 4.6.2007, Ohligser Heide; (FB Seifert) 0/1 7.6.2007, Bocholt, Vardingholter Straße; RP: (FB Solms) 1/0 15.6.2007, Mainz; SH: (FB Goetz) 1/0 30.5.2007, Alterfrade; ST: (FB Agit) 1/0 25.5.2007, Unseburg; (FB Stolle) 1/0 2.6.2007, Flechtlinger Höhenzug östlich von Bülstringen [Waldwiese mit Feuchtbereichen]; TH: (FB Trautwein) 1/0 27.5.2007, Bad Salzungen, Pleß; 0/1 27.5.2007, Langenfeld; 1/0 6.6.2007, Kaltenborn;

Dioctria cothurnata Meigen, 1820

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 3.7.1998, 2 Ex. 23.7.1998, 4 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Mitte Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 1 Ex. 21.7.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Ruckowitz-Schachten; 4 Ex. Mitte Juli 2001, 3 Ex. Anfang Juli 2002, 8 Ex. Mitte Juli 2002, 1 Ex. Anfang September 2002, 6 Ex. Anfang Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte; 1 Ex. 20.8.2003, Regen, LBV-Fläche Ritzmeiersäge; 1 Ex. 28.6.1994, Miltach, Riesel; HE: (Degen) 1/0 16.6.2007, Heinebach; (Wolff) 1/1 16.6.2007, Neumorschen, Fuldaaue;

Dioctria hyalipennis (Fabricius, 1794)

BE: (FB Hinke) 1 Ex. 7.6.2007, Berlin, Steglitz; (FB Voß) 1/0 31.5.2007, Berlin, Rudow; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 3.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng; 4 Ex. 3.7.1998, 1 Ex. 7.8.1998, 1 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfeld; 1 Ex. Anfang Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 1 Ex. 18.6.1993, Bogen, Perasdorf, Mühlbogen; 1 Ex. Mitte Juli 2000, Nationalpark Bayrischer Wald, Ruckowitz-Schachten; 2 Ex. Ende Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Schachten und Filze; 1 12.6.2004, StOÜPl Pocking; 1 Ex. 20.6.2006, Geiselhöring, Rainer Wald, Querweg Nord; 1 Ex. 21.6.2001, Amberg, Kümmersbruck; 1 Ex. 27.6.2002, Neukirchen, Hochweg; 1 Ex. 21.6.1994, Rötz, Camp Reed; 1 Ex. 1.7.1999, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche; 1 Ex. 28.6.2005, 1 Ex. 14.7.2005, Tännesberg, Großbühl, Hecken; 1 Ex. 3.7.2001, 1 Ex. 12.7.2005, Tännesberg, Voitsberg; 1 Ex. 29.6.1999, Schwandorf, Schwarzenfeld, Nasbauen; NI: (FB Gerken) 1/0 8.6.2007, 0/1 24.6.07, Celle [Garten]; 1 Ex. 17.6.07, Adelheidsdorf [Hecke in der Feldflur]; (FB Schröder) 1/0 8.5.2007, 1 Ex. 24.5.2007, 1/1 28.6.2007, Huntlosen; (Wolff) 0/2 17.6.2007, Heeseberg bei Watenstedt; NW: (FB Christian) 0/1 14.7.2007, Bonn, Ippendorf; (FB Gebel) 0/1 12.5.2007, Duisburg; (FB Ogieniewski) 1 Ex. (Hinterleibsende nicht sichtbar) 21.5.2007, Bielefeld-Jöllenbeck; SN: (FB Daßler) 1 Ex. (Hinterleibsende nicht sichtbar) 26.5.2007, Glauchau;

Dioctria linearis (Fabricius, 1787)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 13.7.2006, Plattling, Pankofener Mühle [Auwald]; NI: (Wolff) 0/1 17.6.2007, Heeseberg bei Watenstedt; NW: (FB Christian) 1 Ex. 14.5.2007, Bonn, Melbwald;

Dioctria oelandica (Linnaeus, 1758)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 5.7.1999, 1 Ex. 12.6.2001, 1 Ex. 2.6.2005, 1 Ex. 21.6.2005, Tännesberg, Voitsberg; 1 Ex. 12.6.2001, Tännesberg, Voitsberg, Kainzbach;

Dioctria rufipes (De Geer 1776)

BY: (Merkel-Wallner) 6 Ex. 23.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Mitte Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 1 Ex. 24.5.1993, Landshut, Isarauen; 2 Ex. Mitte Juli 2001, Nationalpark Bayrischer Wald, Ruckowitz-Schachten; 1 Ex. 18.6.1993, Bogen, Perasdorf, Mühlbogen; 1 Ex. 28.6.1993, Cham Ost, Drathinsel bei Arnschwang; 1 Ex. 2.6.2005, Moosbach, Kohlbuch; 1 Ex. 19.5.1999, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche; 1 Ex. 13.6.2002, 1 Ex. 2.6.2005, Tännesberg, Großbühl [Hecken]; 1 Ex. 27.6.2006, Tännesberg, Pilchau; 2 Ex. 2.6.2005, Tännesberg, Voitsberg [1 Ex. Waldrand, 1 Ex. Weide]; 1 Ex. 12.5.2005, Tänesberg, Voitsberg-Kainzbach; HE: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 16.6.2007, Knüllwald; (Wolff) 0/1 16.6.2007, Halberg bei Neumorschen; 1/1 16.6.2007, Heinebach; RP: (FB Kreiselmaier) 0/1 2.5.2007, Dannstadt-Schauernheim; SH: (FB Goetz) 0/1 28.5.2007, Hamdorf;

Dioctria sudetica Duda, 1940

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 3.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng; 1 Ex. 23.7.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. 12.7.1994, Bayrisch Eisenstein, Zwercheck; 1 Ex. 22.6.1993 Bad Kötzting, Gruber Wald; 2 Ex. 28.6.1997, Bad Kötzting, Wurzer Berg; 1 Ex. 5.7.1999, Tännesberg, Voitsberg;

Dysmachus fuscipennis (Meigen, 1820)

BW: (FB Krumm) 0/1 26.5.2007, Badberg am Kaiserstuhl [Geller-Grimm vid.];

Dysmachus trigonus (Meigen, 1804)

BB: (FB Nickel) 1/1 (Kopula) August 2005, Drahendorf; BW: (FB Krumm) 0/1 29.4.2007, Bötzingen; HE: (FB Haselböck) 1/0 3.5.2007, Frankfurt am Main, Flughafen, Neuwegschneise; NI: (FB Gerken) 1/1 Kopula 5.6.2007, Vollbüttel [sandiger Roggenacker]; (FB Mrowetz) 1/1 17.6.2007, Hillerse; ST: (FB Stolle) 0/1 24.5.2007, 0/1 19.6.2007, Colbitz-Letzlinger Heide;

Erax barbatus Scopoli, 1763

BW: (FB Dietrich) 0/1 18.5.2007, Rheinaue in der Nähe von Taubergiessen am Europapark Rust; (FB Krumm) 1/0 4.3.2007, Altvogtsburg am Kaiserstuhl;
Dies ist der jahreszeitlich bisher früheste Nachweis einer Raubfliege in Deutschland!

Eutolmus rufibarbis (Meigen, 1820)

BB: (FB Nickel) 0/1 ohne Datum, Drahendorf; BW: (FB Bredel) 0/1 13.7.2007, Fellbach, Kappelberg; (FB Krumm) 1/0 1.7.2007, Altvogtsburg am Kaiserstuhl; (FB Schmole) 0/1 10.6.2007, Rheinstetten bei Kalrsruhe; BY: (FB Böhm) 0/1 27.6.2007, Erlangen; (FB Dacos) 1/0 17.6.2007, 0/1 23.6.2007, Murnauer Moos; NI: (FB Gerken) 0/1 21.7.2007, Hambühren [Binnendünenrand]; NW: (FB Becker) 0/1 3.7.2005, Bonn-Beuel, Rheinufer; (FB Kammel) 0/1 6.6.2007, NSG Elmpter Schwalmbruch; (Wolff) 1/0 17.07.2005, TÜP Haltern-Borkenberge [NSG Gagelbruch, Hochstauden]; RP: (FB Köhler) 0/1 Juni 2007, Scheibenhardt; SH: (FB Eta) 0/1 19.7.2007, Norderstedt [Garten]; (FB Goetz) 0/1 1.8.2007, Bornhöved ["Unser Garten ist in weiten Teilen sehr wild, aber anders als auf Ihrer Seite unter Habitat beschrieben, gibt es hier in der Nähe keine sandigen Flächen. Meist sind es eher akribisch "gepflegte" Gärten und sonst hauptsächlich intensiv genutzte landwirtschaftliche Flächen."]; SN: (FB Kotissek) 0/1 20.7.2007, Bad Muskau;

Holopogon nigripennis (Meigen, 1820)

BW: (FB Krumm) 1/0 1.5.2007, Bötzingen; 1/0 18.6.2007, Altvogtsburg am Kaiserstuhl; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 12.6.2006, Bogen, Bogenberg [Trockenhang]; ST: (Wolff) 8/10 8.7.2007, NSG Porphyrlandschaft bei Gimritz;

Laphria ephippium (Fabricius, 1794)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. Mitte Juni 2002, 1 Ex. Ende Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Großer Filz [Malaisefalle]; 1 Ex. Mitte Juni 2002 [Malaisefalle], 1 Ex. 21.7.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte;

Laphria flava (Linnaeus, 1761)

BW: (FB Wieland) 1 Ex. (Hinterleibsende nicht erkennbar) 21.5.2007, Crailsheim; (FB Schön) 1/0 13.6.2007, Seewald-Besenfeld; BY: (Merkel-Wallner) 3 Ex. 10.6.1998, 7 Ex. 3.7.1998, 1 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng [Malaisefalle]; 2 Ex. Ende Mai 1998, 11 Ex. 10.6.1998, 22 Ex. 3.7.1998, 2 Ex. 23.7.1998, 3 Ex. 7.8.1998, 8 Ex. 9.9.1998, 1 Ex. 17.6.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz [Malaisefalle]; 4 Ex. 3.7.1998, 1 Ex. 23.7.1998, 1 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Tiefer Tobel; 1 Ex. Mitte Juni 2000, Nationalpark Bayrischer Wald, Lusen/Simandlruck; 2 Ex. Anfang Juli 2001, Nationalpark Bayrischer Wald, Schachtenhäng; 1 Ex. 10.6.1998, 3 Ex. 3.7.1998, 2 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. Anfang Juli 2002, 2 Ex. Ende Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Großer Filz; 1 Ex. Mitte Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Schachten + Filze; 2 Ex. Ende Juni 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Böhmweg östlich Waldhäuser; 1 Ex. Ende Mai 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T1_2; 1 Ex. Ende Mai 2007, 1 Ex. Anfang Juli 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T1_34; 1 Ex. Anfang Juli 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T1_40; 1 Ex. Ende Mai 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T1_52; 10 Ex. Ende Mai 2007, 1 Ex. Anfang Juli 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T3_5; 1 Ex. Anfang Juni 2003, 1 Ex. Ende Juni 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Waldhausreibe; 2 Ex. Anfang Juli 2000, 1 Ex. Mitte Juni 2002, 1 Ex. Anfang Juli 2002, 1 Ex. Anfang Juni 2003, 4 Ex. Anfang Juli 2003, 1 Ex. Ende Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte; 1 Ex. 30.6.1993, Perasdorf Mühlbogen; 1 Ex. 10.7.1997, St. Englmar, Igleinsberg Steinbruch; 1 Ex. 13.7.1994, Rittsteig, Ossermoor; 1 Ex. 29.7.2004, Rötz; Schönt. Tannenbach; 1 Ex. 6.7.1999, 1 Ex. 10.8.2000, 1 Ex. 11.8.2000, 1 Ex. 11.8.2005, 1 Ex. 31.8.2005, Moosbach, Mitterberg, Maschenweiher; HE: (FB K. W. Müller) 0/1 2.6.2003, Aarbergen-Hausen; (Wolff) 1/0 16.6.2007, Hof Largesberg; HH/NI: (FB Eickert) 1/0 24.5.2007, Fischbeker Heide [Waldlichtung]; MV: (FB Gröschl) 1/0 17.6.2007, Waren (Müritz); RP: (FB Blatt) 0/1 5.6.2007, Gusenburg [Waldrand]; SH: (FB Flensburg) 1/1 (Kopula) 24.5.2007, Flensburg [Kiefernwaldrand]; ST: (FB Stolle) 1/0 18.7.2005, Schierke, Brocken;

Laphria gibbosa (Linnaeus, 1758)

BY: (FB Vogt) 0/1 7.6.2007 Ebern [J. Vogt beschreibt den Fundort folgendermaßen: Fussweg und Strasse verbinden 2 Ortsteile, dazwischen liegen Futterwiesen und ein paar Pappeln stehen am Straßenrand. Im Hintergrund fließt die Baunach, mit entsprechendem Baumbewuchs, Schwarzerlen, Weiden etc.];

Lasiopogon cinctus (Fabricius, 1781)

NW: (FB Rutkies) 1/1 19.4.2007, Westerkappeln, Sundermannsee;

Leptarthrus brevirostris (Meigen, 1804)

RP: (FB Blatt) 0/1 10.6.2007, Thranenweiher im Hunsrück;

Leptogaster cylindrica (De Geer, 1776)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 12.6.2002, 1 Ex. 11.7.2006, Osterhofen, Gundelau; 3 Ex. 12.6.2004, StOÜPl Pocking; 1 Ex. 5.6.2007, Geiselhöring, Rainer Wald; 2 Ex. 11.7.2006, Münster, Parkstetten; 1 Ex. 21.6.2001, Amberg, Kümmersbruck; 2 Ex. 19.6.2003, Cham Ost, Neumühlener Weiher; 1 Ex. 31.5.1994, Cham West, STOÜPL Roding; 1 Ex. 15.7.1993, Bad Kötzting [Hausgarten]; 1 Ex. 1.7.1999, 1 Ex. 20.6.2001, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche; 2 Ex. 13.7.1999, 1 Ex. 3.8.1999, Tännesberg, Voitsberg [Weide]; 1 Ex. 10.6.1993, Donaustauf, Unterlichtenw. Otterbachtal; 1 Ex. 2.7.1998, Oberviechtach, Dieterskirchen; HE: (Degen) 1/0 16.6.2007, Konnefeld; 0/1 16.6.2007, Heinebach; (Wolff) 1/2 16.6.2007, Konnefeld; 1/1 16.6.2007, Neumorschen, Fuldaaue; 2/0 16.6.2007, Heinebach; NI: (Wolff) 0/2 17.6.2007, Heeseberg bei Watenstedt; NW: (Wolff) 1/0 18.06.2006, TÜP Haltern-Borkenberge [Trockenrasen, Filaginetum]; SH: (FB Goetz) 0/1 18.6.2007, Tensfeld;

Leptogaster pubicornis Loew, 1847

NI: (Wolff) 0/1 17.6.2007, Heeseberg bei Watenstedt;

Die Art war bisher aus Niedersachsen nicht nachgewiesen.

Machimus arthriticus (Zeller, 1840)

HH: (FB Mohr) 0/1 31.5.2007, Hamburg, Außenmühlenteich; NI: (FB Steiger) 0/1 13.6.2007, Wintermoor; NW: (FB Budke) 1/0 3.6.2007, Bocholt, Fachhochschule; (FB Fisser) 0/1 13.6.2007, Bocholt, Münsterstraße; (FB Giebing) 0/1 11.6.2007, Bocholt-Ost; (FB Hörmann) 0/1 20.6.2007 NSG Wahner Heide; RP: (FB Steinmann) 1/0 3.6.2007, Kaiserslautern; SH: (FB Goetz) 1/0 14.7.2006, Hamdorf; (FB de Kludi) 0/1 15.6.2007, Mölln ["verwilderter Spargelacker"]; (FB Kairat) 1/1 (Kopula) 15.6.2007, Mölln ["verwilderter Spargelacker"];

Machimus rusticus (Meigen, 1820)

HE: (Degen) 1/1 16.6.2007, Halberg bei Neumorschen; (Wolff) 0/2 16.6.2007, Halberg bei Neumorschen; 1/1 16.6.2007, Heinebach; NI: (Wolff) 8/5 17.7.2006, Heeseberg bei Watenstedt;

Molobratia teutonus (Linnaeus, 1767)

BW: (FB Krumm) 1/0 26.5.2007, Badberg am Kaiserstuhl; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 7.7.2004, Nabburg, Stelzlmühle, Stelzlmühlbach; HE: (FB Haselböck) 1 Ex. 7.7.2007, Hattersheim, Ortsteil Okriftel [A. Haselböck beschreibt den Fundort folgendermaßen: "Gefunden habe ich sie auf einer dicht mit hohen Gräsern und überwiegend Flockenblumen bewachsenen Wiese am Mainufer - wobei der Uferbereich (10m vom Fundort) dicht mit Weiden bewachsen ist. Diese Wiese ist in der Regel eher feuchter und bei Hochwasser regelmäßig überflutet."];

Neoepitriptus setosulus (Zeller, 1840)

ST: (Wolff) 1/2 8.7.2007, NSG Porphyrlandschaft bei Gimritz;

Neoitamus cothurnatus (Meigen, 1820)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 13.7.2006, Plattling, Auwald Pankofener Mühle; 1 Ex. Ende Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Tiergarten; 1 Ex. 15.6.2004, Waldmünchen, Gleißenberg; RP: (FB Steinmann) 1/0 8.6.2007, Kaiserslautern, Trippstadt;

Neoitamus cyanurus (Loew, 1849)

BY: (Merkel-Wallner) 2 Ex. 13.7.2006, Plattling, Auwald Pankofener Mühle; 1 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. 22.6.2006 Viechtach, Lammerbach; 1 Ex. 9.6.2004, Rittsteig, Haibühl, Reitbach; 1 Ex. 12.6.2001, 1 Ex. 14.6.2005, Tännesberg, Voitsberg; 1 Ex. 28.7.2004, Neukirchen-Balbini, Abzw. Fronau; HH: (FB Hohmann) 1/0 26.5.2007, Hamburg, Bergedorf, Garten; NI: (FB Mrowetz) 1/0 17.5.2007, Leiferde; (FB Gerken) 1/0 18.5.2007, Celle [Auwald]; 1/0 22.6.07, Celle [Garten]; NW: (FB Peters) 1/0 30.5.2007, Borgholzhausen [Garten];

Neoitamus socius (Loew, 1871)

BY: (Merkel-Wallner) 7 Ex. Ende Juni 2003, 2 Ex. Ende Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Böhmweg östlich Waldhäuser; 1 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng; 1 Ex. 10.6.1998, 2 Ex. 3.7.1998, 3 Ex. 23.7.1988, 2 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Anfang Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 1 Ex. 23.7.1998, 1 Ex. 7.8.1998, 1 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Schönort; 1 Ex. Ende Juni 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Schachten + Filze; 2 Ex. Mitte Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte; 8 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_2; 7 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_8; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_52; 3 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_9; 4 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_23; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_41; 2 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_48; 30 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_3; 2 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_30; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_32; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_55; 4 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_9; 2 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_39; 3 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_54; 1 Ex. 3.7.2005, Obernzell, Hanzing 1; 1 Ex. 7.7.1994, 1 Ex. 3.7.2006, 1 Ex. 21.7.2006, Bad Kötzting [Hausgarten]; 1 Ex. 26.7.2006, Bad Kötzting, Reitenberg; 1 Ex. 27.6.2002, Neukirchen-Brünst; 1 Ex. 6.7.1994, Rötz, Camp Reed; 1 Ex. 13.7.1999, 2 Ex. 3.8.1999, 1 Ex. 3.7.2001, Tännesberg Voitsberg;

Neomochtherus geniculatus (Meigen, 1820)

BW: (FB Weisenböhler) 0/1 23.8.2007, Pfaffenweiher bei Oberspeltach; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_2; 2 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_55; 3 Ex. 27.7.2005, Bogen, Bogenberg [Wiese]; 1 Ex. 31.7.1994, Bad Kötzting [Hausgarten]; NI: (FB Gerken) 1/0 10.7.07, Vollbüttel [Wald-Ackerrand]; NW: (FB Eich) 0/1 10.7.2007, Herzebrock; RP: (FB Steinmann) 1/0 4.8.2007, Kaiserslautern, Trippstadt; SH: (FB Friedrichsen) 0/1 3.8.2007, Böel; SN: (FB Friedrich) 1/0 21.8.2004, Chemnitz;

Neomochtherus pallipes (Meigen, 1820)

BB: (FB Nickel) 1/0 ohne Datum, Drahendorf; BY: (Merkel-Walner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T2_23; NI: (FB Rutkies) 1/0 3.7.2007, Osnabrück, West;

Pamponerus germanicus (Linnaeus, 1758)

NW: (FB Gebel) 0/1 2.6.2007, Wesel [Herr Gebel teilte zum Fundort mit: "Das Gebiet, in der ich sie fand, ist ein reich strukturiertes sandiges (!) Gebiet mit Kiefern, Eichen, Lärchen, Farnen, Gräsern, Hahnenfuss, Fingerhut, aber auch Erica-Gewächse. Der Wald ist recht locker und hell und öffnet sich sehr häufig (Kahlschläge oder Heiden)."]; (FB Rutkies) 1/0 29.4.2007, 0/1 3.5.2007, Westerkappeln, Sundermannsee; (FB Uppena) 1/0 17.5.2007, Emsdettener Venn;

Philonicus albiceps (Meigen, 1820)

BE: (FB Brückner)1/0 21.7.2007 Berlin-Johannisthal, Königsheide, Biegung des Hauptwegs ca. 100 m N Wasserwerk; MV: (FB Lübke) 0/1 6.9.2004, Rostock, Warnow; NI: (FB Kammel) 1/0 10.8.2007, NSG "Wachendorfer Wachholderhain" bei Lingen; NW: (FB Rutkies) 1/0 1.8.2007, Teverener Heide; SH: (FB Goetz) 0/1 23.7.2006, 1/0 1.7.2007, Tensfeld; (FB Kulac) 1/1 [Kopula] 8.6.2007, Helgoland, Düne; (Wolff) 0/2 13.08.2006, TÜP Haltern-Borkenberge [Corynephoretum, Filaginetum]; SN: (FB Scheuschner) 0/1 16.6.2007, Schönhausen/Elbe;

Rhadiurgus variabilis (Zetterstedt, 1838)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 7.8.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. Ende Juli 2000, Nationalpark Bayrischer Wald, Lusen/Simandlruck; 1 Ex. Ende Juni 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Waldhausreibe;

Stilpnogaster aemula (Meigen, 1820)

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_59; 7 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_64; 0/1 August 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, T4_70;

Tolmerus atricapillus (Fallén, 1814)

BW: (FB Kreiselmaier) 1/0 1.8.2007, Ludwigshafen, Ruchheim [Garten]; (FB Weisenböhler) 1/0 21.8.2007, Vellberg-Großaltdorf; BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T1_2; 2 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_5; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T3_50; 1 Ex. ohne Datum 2007, Nationalpark Bayrischer Wald, Fundort T4_59; 1 Ex. 13.7.2002, Freyung, Dachswiese am Brotjacklriegel; 2 Ex. Mitte September 2003, 1 Ex. Ende September 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Böhmweg & Waldhäuser; 1 Ex. 23.7.1998, 1 Ex. 7.8.1998, 1 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Feistenhäng; 4 Ex. 7.8.1998, 25 Ex. 9.9.1998, Nationalpark Bayrischer Wald, Hahnenfalz; 1 Ex. 10.8.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Klosterfilz; 2 Ex. Mitte August 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Stangenfilz; 1 Ex. Ende Juli 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Waldhausreibe; 1 Ex. 19.8.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Albrechtschachten; 2 Ex. Anfang August 2001, 1 Ex. Ende August 2001, 1 Ex. 19.8.2004, Nationalpark Bayrischer Wald, Ruckowitz-Schachten; 1 Ex. Mitte Juli 2002, Nationalpark Bayrischer Wald, Schachten + Filze; 1 Ex. Anfang Juli 2000, 1 Ex. Mitte Juli 2000, 6 Ex. Mitte August 2000, 2 Ex. Mitte Juli 2001, 1 Ex. Anfang Juli 2002, 11 Ex. Mitte Juli 2002, 8 Ex. Anfang September 2002, 2 Ex. Anfang Juli 2003, 21 Ex. Ende Juli 2003, 17 Ex. Mitte September 2003, Nationalpark Bayrischer Wald, Urwald Mittelsteighütte; 1 Ex. Mitte Juli 2001, Nationalpark Bayrischer Wald, Watzlik-Hain; 1 Ex. 22.6.2006, Viechtach, Lammerbach; 3 Ex. 17.8.2006, Geiselhöring, Rainer Wald [1 Ex. Feuchtwiese]; 1 Ex. 30.7.2004, Bad Kötzting, Eschlsaign; 1 Ex. 26.7.2006, Bad Kötzting, Reitenberg; 2 Ex. 14.7.2005, Moosbach, Kohlbuch; 1 Ex. 11.8.2005, Moosbach, Mitterberg, Maschenweiher; 2 Ex. 31.8.2005, Parkstein; 2 Ex. 23.7.1998, 1 Ex. 27.7.1999, Tännesberg, Bursweiher LBV-Fläche; 1 Ex. 20.7.1999, 1 Ex. 14.8.2001, Tännesberg, Karlhof; 2 Ex. 30.8.2005, Tännesberg, Voitsberg; 1 Ex. 14.7.2005, 1 Ex. 19.8.2005, Tännesberg, Waldmoor; 1 Ex. 9.7.1994, Tännesberg, SAD 35; (FB Blaschke) 1/0 16.9.2006, Ering am Inn; HE: (FB Haselböck) 1/0 13.9.2007, NSG Weilbacher Kiesgruben; NI: (FB Clausnitzer) 1/1 6.8.2006, 1/0 24.8.2007, Hohnhorst; (FB Gerken) 1/0 1.7.07, TrÜPl Bergen [vergraste Heide]; 1/0 15.8.2007, Celle [Garten]; 1/0 22.8.2007, Wietze, Ölberg [Robinien-Birken-Kiefern-Aufwuchs]; 1/0 22.8.2007, Marbostel, [Besenginster-Fläche in Sandgrube]; NW: (FB Degener) 1/0 25.7.2007, Siegen-Gosenbach; (FB Peters) 1/0 14.8.2007, 1/1 (Kopula) 24.8.2007 [Viehweide in Waldrandnähe], Borgholzhausen; (FB Menke) 1/0 19.8.2007, Schavener Heide zwischen Mechernich, Satzvey, Schaven und Obergarzem; (Wolff) 2/3 24.08.-14.09.2005, Gelsenkirchen, Zeche Alma [Hochstaudenflur 4 Ex.]; RP: (FB Haberscheidt) 1/0 18.8.2007, Fußhölle (Eifel, bei Engeln nahe Kempenich); SH: (FB Gebien) 1/0 24.6.2007, Norderstedt; (FB Goetz) 1/1 (Kopula) 2.9.2006, Alterfrade; (FB Sönnichsen) 1/0 6.9.2007, Stiftungsland Weiche [Kleines Waldgebiet im Unterholz]; SN: (FB Friedrich) 1/0 17.7.2005, Chemnitz, Zeisigwald;

Tolmerus cingulatus (Fabricius, 1781)

BE: (FB Brückner) 0/2 25.07.2007, Berlin, Johannisthal; NW: (FB Pannenbecker) 0/1 22.7.2007, Kerpen bei Köln; ST: (Wolff) 1/4 8.7.2007, NSG Porphyrlandschaft bei Gimritz;

Tolmerus pyragra (Zeller, 1840

BY: (Merkel-Wallner) 1 Ex. 6.7.1999, Tännesberg, Bursweiher, LBV-Fläche;

Danksagung:

Die Herren Karsten Hannig (Waltrop), Felix Knoth (Griesheim), Frank Köhler (Bornheim), Michael Kuhlmann (Münster), Prof. Dr. Peter Zwick (Schlitz) überließen den Autoren von ihnen gesammelte Raubfliegenbelege.

Die folgenden Fotografen stellten die Aufnahmedaten (Datum und Ort) von Raubfliegen-Makrofotografien zur Verfügung: Thomas Agit, Rainer Altenkamp, Michael Becker, Rainer Blaschke, Dieter Blatt, Vera Böhm, Armin Bredel, Ralph Budke, Svenja Christian, Hans-Joachim Clausnitzer, Alexander Dacos, Christian Daßler, Horst Degener, Nicklas Deible, Jürgen Dietrich, Günter Eich, Christa Eickert, Kirsten Eta, Claus Fisser, Axel Flörchinger, Marion Friedrich, Renate Friedrichsen, Hans Fröhler, Markus Gebel, Norbert Gebien, Reinhard Gerken, Anne Giebing, Nele Goetz, Holger Gröschl, Harald Haberscheidt, Andreas Haselböck, Sylvio Uwe Hinke, Werner Hohmann, Norbert Hörmann, Horst Jux, Wolfgang Kairat, Jörg Kammel, Anja Kämper, Harry Käufler, Manfred Keller, Gudrun de Kludi, Frank Köhler, Diana Kotissek, Jochen Kreiselmaier, Gabi Krumm, Kurt Kulac, Christian Lübke, Ralf Menke, Karin Mohr, Andreas Mrowetz, Karlheinz Walter Müller, B. Nickel, Birgit Ogieniewski, Werner Pannenbecker, Jürgen Peters, Wolfgang Rutkies, Thomas Sacher, Michael Schäfer, Sebastian Scheuschner, Oliver Schiebek, Karsten Schirbort, Frank Schmole, Marianne Schön, Manfred Schröder, Dirk Seifert, Michael Solms, Mario Sönnichsen, Philipp Steiger, Frank Steinmann, Eckart Stolle, Ralph Trautwein, Leon Uppena, Justus Vogt, Jörg Volkmann, Petra Voß, Claus Weisenböhler, Otto Wieland, Helmut Zweckerl

Dafür sei allen herzlich gedankt.

 

Literatur:

Geller-Grimm, F. (1996): Faunistische Bearbeitung der Raubfliegen Hessens (Diptera: Asilidae). - Mitt. POLLICHIA 83: 243 - 282, Bad Dürkheim.

Geller-Grimm, F. (1999b): Asilidae (88-90). - In: Schuhmann, H., Bährmann, R., Stark, A. (Hrsg:) Entomofauna Germanica 2. Checkliste der Dipteren Deutschlands. - Studia dipterologica. Supplement 2 (1999): 1-354, Halle (Saale).

Geller-Grimm, F. (2003): Fotoatlas und Bestimmungsschlüssel der Raubfliegen Deutschlands. - CD-ROM, Ampyx Verlag, Halle (Saale).

Wolff, D. (2000): Die deutschen Raubfliegen (Diptera, Asilidae) in den Sammlungen norddeutscher Museen III. - Beiträge zur Naturkunde Niedersachsens 53: 180 - 191, Peine.

Wolff, D. (2002): Raubfliegen (Diptera, Asilidae) aus Deutschland, Online-Nachweise I. - Online in Internet: URL: http://www.asilidae.de/privathp/papers/asil2001.htm [download: 22.02.2002]

Wolff, D. & Degen, G. (2003): Raubfliegen (Diptera, Asilidae) aus Deutschland, Online-Nachweise II. - Online in Internet: URL: http://www.asilidae.de/privathp/papers/asil2002.htm [download: 21.02.2003]

Wolff, D. & Jacobs, H.J. (2004): Raubfliegen (Diptera, Asilidae) aus Deutschland, Online-Nachweise III. - Online in Internet: URL: http://www.asilidae.de/privathp/papers/asil2003.htm [download: 28.02.2004].

 

Verfasser:

Danny Wolff
Lönsstraße 1 a
D - 29574 Ebstorf
E-Mail: Danny.Wolff@asilidae.de

Gisela Merkel-Wallner
Bühläcker 3
93444 Bad Kötzting
E-Mail: Merkel-Wallner@t-online.de

Günter Degen
Straße der Jugend 06
D - 16341 Panketal
E-Mail: Holopogon@t-online.de